Od visokog leta do zaborava

Od 2006. godine i formiranja Prve lige Srbije, u drugom rangu, sa više ili manje uspeha, takmičila su se 73 kluba. Jedna grupa uspela je da se plasira u elitu, druga je i dalje u istom društvu, a najviše je onih koji su ispali i tavore u nižim ligama ili ih više nema na fudbalskoj mapi.

Inđija ima najduži prvoligaški staž. Sremci su četrnaesti put u ovoj konkurenciji, jedne godine igrali su Srpsku ligu „Vojvodine“, a tri bili u elitnom društvu. Metalac je desetu sezonu među prvoligašima, uz sedam superligaških. Milanovčani su leta 2007. bili prvaci „Zapada“ i od tada su stalno na klackalici između dva najjača ranga. Zanimljivo je da su tri puta ulazili u elitu, a ni jednom kao prvi ili drugi na kraju sezone - leta 2009. bili su peti, 2015. treći, a 2020. plasirali su se u viši rang kao četvrti, kada je Super liga proširena posle pandemije korona virusa.

Javor ima pet prvoligaških sezona u proteklih 18 godina, sa kratkim zadržavanjima. Samo je od 2006. do 2008. vezao dve sezone u drugom rangu. Od tada, češće je u eliti, a posle ispadanja odmah bi se vraćao u društvo najboljih, uvek kao drugoplasirani - 2015, 2019, 2022.

Kolubara je jedanaesti put u Prvoj ligi, uz najveće oscilacije od svih timova u zemlji. Lazarevčani su često ispadali u Srpsku ligu „Beograd“ i vraćali se posle sezone ili dve, s tim što su leta 2019. godine izborili plasman posle povlačenja Bežanije zbog finansijskih problema. Prošle sezone, igrali su u superligaškom društvu, da bi odlukom Disciplinske komisije FSS bili izbačeni posle dužeg suđenja, koje je rešavao i Sportski sud u Ženevi.

Mladost GAT je najbolji pokazatelj brzog napredovanja i još bržeg pada. Novosađani su, u sezoni 2018/19, igrali u petom rangu, Novosadskoj ligi i ekspresno došli do elite, iz koje su odmah ispali. Sada su na pretposlednjoj poziciji među prvoligašima, sa minimalnim šansama za opstanak.

Bodovno slabiji od tima sa naselja „Satelit“ samo je RFK Novi Sad 1921, koji je pre godinu i po ušao u Prvu ligu gašenjem Proletera sa Slane bare.

Novosadski timovi nisu jedini primer nestabilnih rezultata. ČSK Pivara je sedam sezona bila prvoligaš, uz uslove i za elitu, a od leta 2018. godine je u strmoglavom padu. Čelarevci sada igraju u Područnoj ligi Sombora (petom rangu), a daleko su od visokog plasmana.

Srem je u još lošijoj poziciji, nekada jak prvoligaš iz Sremske Mitrovice trenutno je član opštinske lige, sedmog ranga, a još se pamte odlične utakmice na stadionu kraj Save. Od vojvođanskih klubova, daleko od stare slave su i OFK Bačka (Bačka Palanka), novosadski Kabel, Mladost iz Apatina, OFK Bečej, Donji Srem 2015 iz Pećinaca, Dolina iz Padine, OFK Odžaci, Radnički iz Šida, Radnički (NP) i Radnički (Sombor), a Banat iz Zrenjanina više ne postoji.

Pojedini klubovi pokušavali su fuzijama da preskoče neki rang, ali sve je trajalo kratko i morali su ispočetka.

Od beogradskih timova, bivših prvoligaša, u Srpskoj ligi „Beograd“ su Zemun, Teleoptik, Budućnost iz Dobanovaca, Sinđelić, Rad i BASK, sada sa dodatkom TEK. U zoni tavore Hajduk sa Liona, OFK Mladenovac, BSK iz Borče i OFK Žarkovo, bez šansi da se na leto plasiraju u treći rang. Bežanija je 2019. godine istupila iz Prve lige i krenula iz Međuopštinske. Lavovi su sada na prvoj poziciji u Prvoj beogradskoj ligi, sa ambicijama da uđu u zonu. Obilića se malo ko seća, „vitezovi“ sa Vračara igrali su u premijernom izdanju Prve lige Srbije, 2006/07. sezone, osvojili svega šest bodova i nastavili strmoglav pad, do gašenja i zaborava.

Od gradova iz centralne Srbije, Čačani i Jagodinci imali su po dva kluba u Prvoj ligi, na istom stadionu, sa istom adresom i sličnim imenom. Borac i Borac 1926, fuzionisan sa Provom kod Šapca, nisu uspeli da zadrže status, kao ni Jagodina i GFK Jagodina, preuzela status lokalnog Tabana Trgovačkog. Sada su srpskoligaši, a za iskorak je potrebno više od infrastrukture koju koriste, pre svega klupska organizacija.

Od timova koji su ostavili veći ili manji trag među prvoligašima, Dinamo iz Vranja više se ne takmiči, Loznica, Zlatibor, Mladi radnik 1926 iz Požarevca, Sloga 33 iz Petrovca, Radnički iz Pirota, Vlasina i Sinđelić iz Niša su srpskoligaši, Sloga iz Kraljeva, Jedinstvo Putevi, Temnić i Timok su u zoni, a Moravac iz Mrštana u okružnom rangu.

Prva liga je za mnoge bila preveliki zalogaj i glavni razlog što su sada u blokadama, drugim finansijskim nedaćama i takmiče se u ligama amaterskog statusa.