Legenda iz Atine i ožiljak iz Lila

Istorijat duela naše reprezentacije, pod imenom SR Jugoslavija, Srbija i Crna Gora i Srbija sa Litvanijom je dug 28 godina, a odnos u pobedama je 6:5. Neke od tih utakmica se još pamte, a finale Evropskog prvenstva 1995. u Atini je protokom vremena dobilo mitske dimenzije.

To je bila utakmica najvišeg značaja, do koje smo između ostalog stigli i pobedivši Litvaniju u grupnoj fazi sa 70:61. U prethodne tri godine naš državni tim propustio je sva tri velika takmičenja zbog sankcija međunarodne zajednice prema Jugoslaviji, pa je i patriotski naboj bio veoma naglašen. Ne samo u javnosti, nego i kod igrača.

U finalu naš državni tim je pobedio Litvaniju sa 96:90 sa 41 poenom Aleksandra Đorđevića (12-9 trojke), a kao fleš susreta ostaje zakucavanje Predraga Danilovića preko Arvidasa Sabonisa. Tu reprezentaciju vodio je Dušan Ivković, u petorci su još bili Vlade Divac, Zoran Savić i Žarko Paspalj, Dejan Bodiroga je bio otkrovenje Evrobasketa, a u našem izabranom timu bili su i Saša Obradović, Željko Rebrača, Zoran Sretenović, Miroslav Berić, Dejan Tomašević i Dejan Koturović. Heroji iz Atine dočekani su prvi put ispred Skupštine Beograda, spontano...

Već naredne godine u polufinalu Olimpijskih igara u Atlanti Jugoslavija je pobedila Litvaniju sa 66:58, reprezentacije su bile u skoro nepromenjenom sastavu, a povreda Savića omela je Plave da produže otpor Drim timu koji je trajao do 27. minuta finala.

Prvi međusobni duel u četvrtfinalu velikog takmičenja bio je u Barseloni 1997, Litvanija je promenila sastav, u našem su još bili Savić, tada se oprostio, Danilović, Bodiroga i Rebrača...na klupi kao i godinu ranije Želimir Obradović. Jugoslavija je pobedila sa 75:60.

Prvi put naš državni tim poklekao je pred Litvanijom u četvrtfinalu Olimpijskih igara u Sidneju sa 76:63. Od velike petorke preostao je samo Danilović, zbog povrede taj meč nije igrao. Nosioci su bili Bodiroga, Rebrača, Predrag Stojaković...Litvanija je osvojila bronzanu medalju.

Drugi put naš nacionalni tim poražen je od Litvanije, takođe u četvrtfinalu, na Evropskom prvenstvu u Švedskoj 2003. sa 98:82, kada je selektor bio Duško Vujošević. Litvanija je tada prvi i jedini put postala šampion Evrope u modernoj istoriji, pre Drugog svetskog rata i 1937. i 1939.

Do novog susreta došlo je 2009. na Evropskom šampionatu u Poljskoj, kada je Srbija sa sasvim novim timom čije perjanice su bili Miloš Teodosić, Nenad Krstić, Novica Veličković, Milenko Tepić...stigla do srebrne medalje. U grupnoj fazi Litvanija je pobeđena sa 89:79.

Narednog leta na Mundobasketu u Turskoj u meču za bronzu Litvanci su pobedili Srbe sa 99:88. Momci koje je vodio Dušan Ivković u polufinalu su izgubili od reprezentacije domaćina očitim previdom sudija i u utakmicu za treće mesto su ušli deprimirani.

Revanš je usledio dve godine kasnije na Evrobasketu u Sloveniji. Srbija je u meču grupne faze pobedila sa 63:56, ali je takmičenje okončala u četvrtfinalu.

Sigurno naš najbolniji poraz od Litvanije zbio se u polufinalu Evrobasketa 2015. u Lilu (64:67). Zanimljivo da će se po dvojica igrača iz obe reprezentacije naći i danas kao protivnici: Bogdanović i Milutinov protiv Valančijunasa i Kuzminskasa. Srbija je završila kao četvrta, Litvanija je bila druga. Prošlo je osam godina...